Oncologisch gerelateerde schouderklachten: patho-anatomie en klinische impact
Duur: 1 dag
Doelgroep: Algemeen fysiotherapeuten, Oedeemfysiotherapeuten, Oncologiefysiotherapeuten
Investering: € 285
Ingangsniveau: Minimaal algemeen fysiotherapeut
Inhoud van de cursus
Schouderpijn behoort tot de top drie van meest voorkomende musculoskeletale aandoeningen in de eerstelijnszorg, na pijn in de onderrug en nek. De differentiële diagnose van musculoskeletale schouderpijn is al uitdagend op zich, maar het wordt nog complexer doordat schouderpijn ook kan worden veroorzaakt door gastro-intestinale, neurologische, cardiologische en reumatische aandoeningen, evenals door onderliggende tumoren. Het is daarom van essentieel belang dat maligniteit altijd wordt overwogen in de differentiële diagnose van patiënten met schouderpijn.
Schouderpijn en dysfunctie kunnen ook ontstaan na behandelingen tegen kanker, zoals operaties ter hoogte van de hals, borst en oksel, en radiotherapie. Deze behandelingen hebben directe effecten op verschillende weke delen, waaronder de huid, spieren en fascia. Complicaties zoals Axillary Web Syndrome (AWS) en littekenvorming kunnen na de operatie leiden tot schouderklachten, evenals fibrosering als gevolg van radiotherapie, wat kan leiden tot structurele veranderingen die de mobiliteit beperken en stijfheid veroorzaken in het betreffende gebied. Daarnaast kan lokale pijn ontstaan door veranderingen in de mechanische eigenschappen, zoals atrofie van de rotator cuff spieren of hypertrofie van de borstspier, wat kan leiden tot referred pain in de schouder of zelfs ervaren worden als pijn in de bovenarm bij patiënten met borst- en hoofdhalskanker.
Na de behandeling van borstkanker krijgt één op de vijf vrouwen te maken met lymfoedeem, wat een verhoogd risico op schouderklachten met zich meebrengt. Bovendien kunnen neuropathische problemen ontstaan als gevolg van operaties, bestralingen of chemotherapie, met symptomen zoals gevoelloosheid, tintelingen, branderigheid, paresthesie/dysesthesie en/of hyperalgesie/allodynia. Het begrijpen van deze complexe oorzaken van schouderpijn na kankerbehandelingen is essentieel voor het bieden van effectieve zorg aan deze patiëntenpopulatie.
Tijdens de cursus "Oncologisch gerelateerde schouderklachten: patho-anatomie en klinische impact" zullen we dieper ingaan op de gevolgen van kanker en de behandeling hiervan voor de schouderfunctie, de prevalentie van schouderklachten bij kankerpatiënten en de verschillende behandelopties die beschikbaar zijn. We zullen ook de rol van fysiotherapie in de oncologische revalidatie bespreken aan de hand van relevante casuïstiek en praktische tips en strategieën bieden voor het behandelen van patiënten met schouderklachten na kanker.
Ook zullen we tijdens deze cursus aandacht besteden aan de anatomie van de schouder(gordel), specifiek gericht op structuren die relevant zijn voor kankergerelateerde klachten. We zullen gebruik maken van geavanceerde technologie, waaronder de virtuele dissectietafel, om deze anatomische structuren te visualiseren en te bespreken hoe veranderingen in deze structuren de schouderfunctie kunnen beïnvloeden. Door een dieper inzicht te krijgen in de anatomische veranderingen die optreden bij patiënten met kankergerelateerde schouderklachten, kunnen fysiotherapeuten de invloed van deze veranderingen op het bewegend functioneren beter begrijpen en klinische symptomen beter verklaren.
Eindniveau
Aan het einde van deze cursus kan/heeft de deelnemer:
- Kennis van 3-dimensionale menselijke functionele anatomie van het musculoskeletale systeem van de schoudergordel (myologie, osteologie, neurologie), vertaald naar patho-anatomie als onderdeel van het illness script behorende bij oncologische schouderklachten
- De verschillende oorzaken van schouderpijn bij kankerpatiënten identificeren, waaronder de directe effecten van kankerbehandelingen op het neuromusculoskeletale systeem van de schouder(gordel) en de huid. Met de achtergrondkennis van de (functionele?) anatomie, patho-anatomie en pathofysiologie bij oncologische schouderaandoeningen als ook schouderklachten t.g.v. oncologische behandeling.
- De rol van maligniteit in de differentiële diagnose van schouderpijn te begrijpen en te integreren in hun klinische beoordeling.
- Kennis van risicofactoren voor het ontstaan van schouderklachten na borstkanker (Axillair Web Syndroom (AWS), lymfoedeem, invasief/non-invasieve behandeling etc.)
- Effectieve behandelopties selecteren en toepassen voor het verminderen van schouderpijn en het verbeteren van de schouderfunctie bij patiënten na kankerbehandelingen.
- Is zich bewust van zijn/haar eigen competenties en beperkingen bij de behandeling van borstkankerpatiënten en weet wanneer doorverwijzing naar andere disciplines noodzakelijk is.
- Kan effectief samenwerken met andere zorgverleners zoals fysiotherapeuten, oedeemfysiotherapeuten en oncologiefysiotherapeuten, om optimale zorg te bieden
Werkvormen
Tijdens de cursus zullen de volgende werkvormen aan bod komen: (interactief) hoorcollege, werkgroepen en practicum rond en met de digitale dissectietafels.
Rol van de Fysiotherapeut
De scholing levert een bijdrage aan de ontwikkeling van de volgende rollen: zorgverlener, samenwerkingspartner en reflectieve professional.
Zelfstudie/voorbereiding
Van deelnemers wordt van tevoren een voorbereiding verwacht met betrekking tot het opfrissen van de basiskennis topografische anatomie en het lezen van relevante literatuur. Daarnaast is het meebrengen van een eigen casus verplicht, deze dag wordt hierdoor interactief.
Docenten
Anja van ’t Schip, MSc. fysiotherapeut en Manueel therapeut (Master ná Master Manuele therapie aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB)).
Anja werkt 1.5 dag per week in een particuliere praktijk, daarnaast is ze als docent verbonden aan de SOMT voor de masteropleiding Manuele Therapie en voor de Bacheloropleiding Fysiotherapie.
Froukje Potijk, MSc. oncologie-, oedeemfysiotherapeut, revalidatiewetenschapper.
Froukje werkt drie dagen per week bij het Cancer Care Center, daarnaast geeft ze les op de opleiding voor oedeemfysiotherapie en als gastdocent bij SOMT
Scholingsdata
Donderdag 14 november 2024
Tijdsbesteding
De totale tijdsbesteding voor deze scholing bedraagt 8 uur:
- 1 contactdag van 6 uur
- Voorbereiding van 2 uur
Aanwezigheidsplicht
Wij hanteren een aanwezigheidsplicht van 100%. Om in aanmerking te komen voor de accreditatiepunten en het deelname certificaat dient de cursist alle dagen aanwezig te zijn en een eventuele verwerkingsopdracht voldoende afgerond te hebben.
Accreditatie
Deze vakinhoudelijke scholing is in aanvraag bij het Kwaliteitshuis Fysiotherapie voor het kwaliteitsregister:
- KRF NL (KNGF): Algemeen Fysiotherapeut, Oncologiefysiotherapeut en Oedeemfysiotherapeut
- SKF (Keurmerk)
Lunch
De lunch is bij deze cursus inbegrepen en zal via een externe cateraar verzorgd worden.
